Foreinleg med Noreg si rolle som petroleumsprodusent?

Med fem ulike bidrag frå norske samfunnsforskarar set eit nytt fokusnummer av tidsskriftet Internasjonal Politikk søkjelys på norsk klima- og utanrikspolitikk.

• Heile fokusnummeret kan du lese gratis på nett.

Bakgrunnen for og idéen til fokusnummeret kom etter at NUPI-forskarane Paul Beaumont, Cedric dei Coning og Elisabeth Lio Rosvold, som er gjesteredaktør for nummeret, i samanheng med stortingsvalet i 2021, publiserte ein kronikk i Aftenposten der dei stilte det retoriske spørsmålet: Dersom ikkje Noreg går i bresjen for ei grøn omstilling, kven skal då gjere det?

• Utdrag i denne teksten er henta frå Rosvolds leiarartikkel. Les den her.

Knyter politikken tettare saman

Bidraga i fokusnummeret viser at det har skjett ei vesentleg samankopling av politikkområde som tidlegare har vore fråskild, og at klimapolitikken speler ei stadig større rolle i andre politikkområde, slik som utanriks-, handels- og kraftpolitikken.

I tillegg kjem det fram at den internasjonalen klimaregimet, trass nær universell ratifisering av Parisavtalen, stadig blir fragmentert.

Noreg har reagert på dette med å knyte seg stadig tettare til EU, både når det gjeld klima- og kraftpolitikk.

Presset aukar

Vidare peikar fokusnummeret på at internasjonale omdømmekostnader og aukande global etterspørsel etter fornybar energi aukar presset på ei rask grøn omstilling, også innanlands. I sum synest Noreg sin ambisjon om å vere ein global klimaforkjempar som stadig mindre foreinleg med rolla som storskala produsent av olje og gass.

Dette kan du lese meir om i fokusnummeret:

Lars H. Gulbrandsen (FNI) og Erlend A. T. Hermansen (CICERO) framstiller i fokusbidraget sitt, Ever Closer Union? Norges tilknyting til EUs klimaregelverk Noreg har gått frå å berre delta i kvotehandel i det europeiske kvotesystemet (EU ETS) i 2008 til å nå vere meir eller mindre fullverdige medlemer av klimaregelveket til EU. Det betyr at også ikkje-kvotepliktige utslepp, samt utslepp og opptak knytt til skog, no blir regulerte.

Ida Dokk Smith (NUPI), Bård Lahn (CICERO) og Indra Øverland (NUPI) skildrar i Klimaklubbkvaler korleis Noreg deltek i ulike «klimaklubbar» der konkurrerande omsyn må navigerast. Dei identifiserer tre trendar, med følgjande kvalar, som vil kome til å påverke norsk klimapolitikk framover.

For å kunne nå måla i Parisavtalen og oppfylle krava frå EU, treng ein alternative - fornybare - energikjelder. Her har Noreg eit stort potensial, og Espen Moe (NTNU), Simen Rostad Sæther (NTNU), Jo Kristian Stræte Røttereng (Enova) og Susanne Therese Hansen (NTNU Samfunnsforskning) trekkjer i Kraftmangel i horisonten: Norsk klima og -utenrikspolitikk fra konsensus til strid? fram korleis norsk kraftmarknad følgjeleg har gått frå å vere eit hovudsakleg innanrikspolitisk domene med høg grad av politisk semje, til å nå stå midt i både utanriks- og klimapolitikken.

Anne Funnemark (NUPI) og Paul Beaumont (NUPI) ser nærmare på den norske debatten om konsekvensane av klimapolitikken for norsk petroleumssektor, og analyserer argumenta knytt til framleis oljeutvinning og -leting i lys av stortingsvalet i 2021. Les meir om det i Norges oljedilemma etter Glasgow: Et umoralsk argument for et raskt grønt skifte

I Norges klimaomdømme på Twitter undersøkjer NUPI-forskarane Ole Jacob Sending, Tatjana Stankovic og Indra Øverland kvarvidt det stemmer at Noregs rolle som produsent av olje og gass påverkar internasjonalen vår «klimaomdømme», ved å kartleggje meldingar som blei lagde ut på Twitter i samanheng med det 26. klimatoppmøtet (COP 26) i Glasgow.